Fort Crèvecoeur in Den Bosch is nu verboden gebied.
Fort Crèvecoeur in Den Bosch is nu verboden gebied.

Oproep: ‘Behoud en ontwikkel rijksmonument Fort Crèvecoeur’

Historie 373 keer gelezen

DEN BOSCH | Meer dan vijftig geïnteresseerden luisterden tijdens Open Monumentendag op zaterdag 10 september 2022 in de Knillispoort naar een betoog van dr. Kees van den Oord, historicus en in het bijzonder kenner van de 80-jarige oorlog.

Kees maakte nog eens duidelijk dat het aan de Maas binnen Bosch grondgebied gelegen rijksmonument Fort Crèvecoeur een belangrijk maar ‘vergeten’ monument is uit de 80-jarige oorlog. Het wordt tijd dat het monument in ere wordt hersteld en ontwikkeld. De aanwezigen willen verdere actie van de rijksoverheid en gemeente. Daartoe leggen ze een aantal suggesties voor.

Van ondergang redden

In november 2021 stelde de Bossche gemeenteraad aan de hand van een motie van Marcel Ploegmakers (CDA) dat ‘het volstrekt onacceptabel is dat Fort Crèvecoeur, een van de belangrijkste militaire monumenten van onze stad, door het uitblijven van kordaat optreden van de Rijksoverheid, dreigt te worden vernietigd. De Ministeries van Defensie, Onderwijs en Cultuur en Wetenschap moeten er alles aan doen om Fort Crèvecoeur van de ondergang te redden.‘

Koop zelf Crèvecoeur

Maar die ministeries doen al meer dan 40 jaar niets. In 1973 werd Fort Crèvecoeur rijksmonument. In 2022 is het complex gekozen tot een van de meest bedreigde erfgoedlocaties van Europa. Erfgoed Europa Nostra plaatste het fort Crèvecoeur op de lijst van zeven ‘most endangered sites’ of meest bedreigde monumenten. De meer dan 50 belangstellenden tijdens de lezing van Kees van den Oord vroegen zich dan ook af: waarom neemt de gemeente ’s-Hertogenbosch niet zelf het initiatief? Waarom koopt de gemeente het gebied in en rond Fort Crèvecoeur niet zelf? Dat kan voor een symbolisch bedrag. Zo neemt de gemeente het heft in eigen handen en hoeft ze zich niet langer te ergeren aan de besluiteloosheid van de rijksoverheid.

Archeologisch onderzoek

Ben je als gemeente eenmaal eigenaresse, dan volgt archeologisch onderzoek. Dat hoeft niet lang te duren. In een rapport uit 2021 worden al een aantal kernwaarden geformuleerd. We citeren: ‘Het Fort is verweven met het landschap, gelegen op een van de laagste punten in Noord-Brabant. Het fort is gelegd over een riviermonding. De Dieze was hier ooit een binnenhaven, dan een vestinggracht en tot slot een sluiskom. Het fort maakte deel uit van een grotere verdedigingswerk en was een knooppunt van belangrijke weg- en waterverbindingen. Het fort was een eiland in karakter met een Verboden Kring: geheimzinnig en door de doornhagen ontoegankelijk’.
Het fort is vaak verbouwd. Hier zijn al de contouren geschetst van ‘een verhaal’. Dat moet gaan over de historische betekenis van de locatie en de verhalen en gebeurtenissen die ermee samenhangen.

Meer bekendheid

Je moet natuurlijk ook weten wat je niet wilt op die plek. Torenflats als ‘nieuwe markering’ zijn natuurlijk uit den boze. Bepalend wordt: wat wordt de nieuwe functie? Wat wil je behouden en zichtbaar maken? Wil je iets terugbouwen? Behoud of herstel van het monument of een deel daarvan staat voorop en wordt bepalend voor eventuele toevoegingen. Bekijk het gebied Crèvecoeur vooral vanuit de invalshoeken; educatief, archeologisch, cultureel en gerichtheid op natuurbehoud en herstel. Geef er dan meer bekendheid aan, maak het toegankelijk door middel van wandelingen en een fietsroute, markeer de plaatsen waar het dorpje lag, waar zich de wallen bevonden, laat zien wat het gebied zo bijzonder en zo waardevol maakt!

Kijk naar voorbeelden elders in ons land en in het buitenland. Maak een verbinding met de werkgroep Zuid-Willemspark, met de Groene Delta, met de Diezemonding. Crèvecoeur moet een plek krijgen te midden van andere historische plekken die het verhaal van de 80-jarige oorlog in beeld brengen.

Meer informatie is verkrijgbaar bij Kees van den Oord via oordhist@home.nl, of bel met Kees op telefoonnummer 06-1048194.

Het Fort is verweven met het landschap, gelegen op een van de laagste punten in Noord-Brabant.
Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant